Sitodruk – inaczej druk sitowy. Technika druku polegająca na przetłaczaniu farby przez matrycę. Matryca jest formą drukowa (szablon) nałożony na drobną metalową siatkę tkaną lub wykonaną z włókien syntetycznych.
Dwa główne elementu sitodruku.
A – Farba , B – Rakiel, C – odkryta część siatki, D – część siatki zakryta szablonem, E – rama siatki, F – odbitka graficzna
Siatka to prostokątna rama zwykle wykonana z aluminium, z rozciągniętą na niej siatką (dawniej stosowane nici jedwabne lub bawełniane, a współcześnie z nylonu poliestru lub metalu). Drukując grafikę najczęściej stosowane siatki zawierają od 100 do 150 włókien na cm2 (oczka siatki mają średnice od 30 do 40 mikrometrów).
Aby cokolwiek wydrukować oprócz siatki potrzebujemy szablon, czyli matryce. Aby ją przygotować należy zakryć miejsca nie drukowalne(zablokowanie otworków siatki sitodrukowej) Istnieje kilka sposób które są zależne od rodzaju farby, sita, wielkości nakładu a także oczekiwanych efektów. Stosuje się:
- nanoszenie ręczne roztworu na siatkę, który po zaschnięciu tworzy warstwę nieprzepuszczalną,
- rysunek tuszem lub kredką litograficzną na powierzchni siatki,
- szablony wycinane z papieru lub folii,
- powlekanie siatki emulsją światłoczułą, która po wyschnięciu naświetlana jest w kopioramie
Historia Sitodruku
Sitodruk, technika sitodruku wywodzi się z dalekiego wschodu. Na początku ta metoda była wykorzystywana w Japonii do ozdabiania kimon. Wycięty z papieru wzór nanoszony był na napiętą na drewnianej ramie siatkę z włosów ludzkich lub zwierzęcych. Za to na wyspach Fidżi wykorzystywano jako szablon podziurkowane liście bananów. Sitodruk zaczęto stosować juz nie tylko do ozdabiania tkanin, ale również mebli, ścian oraz innych przedmiotów.
Metoda ta najbardziej rozwijała się w Stanach Zjednoczonych, zapoczątkował tam druk wielokolorowy z jednej formy drukarskiej. Wielkim posunięciem naprzód było wynalezienie filmu SZELAKOWEGO, nazwanego PROFILM, dzięki któremu przygotowywanie szablonów było szybsze i dokładniejsze. Jednakże został on wkrótce zastąpiony filmem CELULOZOWYM, używanym po dziś dzień.
Początkowo wykorzystywano tą metodę tylko w poligrafii. Sitodruk zapewniał poprzez swoją formę, elastyczność w doborze podłoży drukarskich, co za tym szło- różnorodność materiału, faktury i kształtu, stosowanie różnych rodzajów farb oraz możliwość druku na tkaninie – FILMODRUK.
W połowie XX wieku sitodruk rozpowszechnił się w Europie. Ciekawostką jest, że wykorzystywano sitodruk w podziemnych drukarniach w Polsce w latach 70 i 80 XX wieku. Z upływem czasu w Polsce narodziło się Polskie Stowarzyszenie Sitodrukarzy Polskich, którego celem było rozpowszechnianie nauki o sitodruku oraz nowości w tej dziedzinie, obecna nazwa Polskie Stowarzyszenie Sitodruku i Druku Cyfrowego z siedzibą w Krakowie, należący do organizacji FESPA